II. Abdülhamit Döneminde Torbalı’da İnşa Edilen Okulların Tarihi

İzmir’in çevre ilçelerinden Torbalı’nın eğitim dünyasında önemli bir yeri bulunmaktadır. Sultan II. Abdülhamit, stratejik önem atfettiği bölgede bulunan 19 çiftliği kendi adına satın alarak bölgede 17 okul yaptırmıştır. Günümüzde hala ayakta olan 3 okuldan biri olan Yeniköy’deki okul 1890’larda inşa edilmiş olup 1940’lara kadar eğitim faaliyetlerine devam etmiştir.

Yeniköy’deki okulda bir öğretmenler odası ile biri küçük diğeri büyük olmak üzere 2 sınıf bulunmaktadır. Binanın alt katı ise o dönem gelir elde etmek amacıyla dükkân olarak kullanılmıştır. 1896 yılına ait bir fotoğraf ise okulun dış cephesindeki öğrencilerle birlikte çekilmiş bir anıyı yansıtmaktadır.

II. Abdülhamit, İngiltere’nin pamuk ihtiyacını karşılamak amacıyla Küçük ve Büyük Menderes ovalarına yönelmesi üzerine bölgeye yabancıların ilgisini engellemek amacıyla stratejik bölgeleri satın almıştır. Bu hareketinin ardından bölgede üretimi teşvik etmek adına cami, mektep, çeşme ve süs havuzu gibi yapılar inşa ettirmiştir.

Padişahın yaptırdığı okullar, o dönemde karma eğitim veren nadir okullardan biri olarak öne çıkmaktadır. Kız ve erkek öğrencilerin bir arada eğitim görebildiği bu okullar, Osmanlı’daki eğitim sisteminde önemli bir dönüm noktası olmuştur.

19 çiftliğin merkezi olan Torbalı’daki Tepeköy’deki okullarda binlerce öğrencinin eğitim aldığı bilinmektedir. Afro-Türkler’in de bu okullarda eğitim gördüğü bilinmektedir. Ayrıca o dönemde öğretmenlerin değeri ve gerekliliği de anlaşılmış, kadın öğretmenlerin de aktif rol aldığı görülmektedir.